Abstract
The article analyses the loss of agreement between the dative clitic and its plural nominal referent in indirect object clitic-doubling in Spanish spoken in Galicia. On the basis of the previously defended hypothesis that number disagreement makes part of a grammaticalisation process whereby the clitic becomes a case affix, the paper examines some internal factors which lack consensus in previous studies, such as the relation between (in)transitivity and position of the clitic or animacity of nominal referents of the IO, and other external factors. Data analysis reveals that the percentage of disagreement in this area is much higher than in other Spanish speaking areas. This fact might be a consequence of language contact with Galician, a language where number inflection in the dative clitic is neutralised. To verify this hypothesis, the paper explores the relation between the number of occurrences of disagreement and the level of bilingualism of the speakers.
Agradecimientos
Agradezco a dos evaluadores anónimos de esta revista la atenta lectura realizada a la versión original y sus oportunas observaciones, que han sido tenidas en cuenta en la versión final del artículo.
8 Bibliografía
Alcina, Juan/Blecua, José M., Gramática española, Barcelona, Ariel, 1975.Suche in Google Scholar
Álvarez, Rosario, O pronome personal en galego, Tesis Doctoral, Universidade de Santiago de Compostela, 1980.Suche in Google Scholar
Álvarez, Rosario, As formas de dativo e a expresión de número en galego medieval: «lle / lles», «llo / llelo», Verba 21 (1994), 133–166.Suche in Google Scholar
Álvarez, Rosario/Xove, Xosé, Lingua e variación dialectal na «Crónica Xeral Galega», in: Kremer, Dieter (ed.), Homenaxe a Ramón Lorenzo, vol. 1, Vigo, Galaxia, 1998, 29–58.Suche in Google Scholar
Barbeito, Vanina, La ausencia de concordancia entre el clítico dativo y su referente nominal en esquemas verbales ditransitivos, Pragmalingüística 25 (2017), 50–61.10.25267/Pragmalinguistica.2017.i25.03Suche in Google Scholar
Barbeito, Vanina/Murata Missagh, Julieta/Peri, Silvina, La ausencia de concordancia entre el clítico dativo y su referente nominal, Textos en Proceso 3 (2018), 128–143.10.17710/tep.2017.3.2.1barbeitoSuche in Google Scholar
Barcala, Mario/Domínguez, Eva/Fernández, Alba/Rivas, Raquel/Santalla, Maria Paula/Vázquez, Victoria/Villapol, Rebeca, El corpus ESLORA de español oral: diseño, desarrollo y explotación, Chimera: Romance Corpora and Linguistic Studies 5 (2018), 217–237.10.15366/chimera2018.5.2.003Suche in Google Scholar
Becerra Bascuñán, Silvia, Estudio diacrónico y sincrónico del objeto indirecto en el español peninsular y de América, Copenhague, Museum Tusculanum Press, 2007.Suche in Google Scholar
Beinhauer, Werner, El español coloquial, Madrid, Gredos, 1963.Suche in Google Scholar
Blas Arroyo, José Luis, Reflexiones en torno al concepto de convergencias lingüística y sus aplicaciones a las variedades de contacto español-catalán, Quo Vadis, Romania? Zeitschrift für eine aktuelle Romanistik 28 (2006), 75–92.Suche in Google Scholar
Bogard, Sergio, El estatus del clítico de complemento indirecto en español, in: Barriga Villanueva, Rebeca/García Fajardo, Josefina (edd.), Reflexiones lingüísticas y literarias, vol. 1, México, El Colegio de México, 1992, 171–186.10.2307/j.ctv47w8p8.13Suche in Google Scholar
Bogard, Sergio, Los clíticos pronominales del español. Estructura y función, Nueva Revista de Filología Hispánica 63 (2015), 1–38.10.24201/nrfh.v63i1.1189Suche in Google Scholar
Butt, John/Benjamin, Carmen, A new reference grammar of Modern Spanish, London, Arnold, 21994 [11988].Suche in Google Scholar
Caicedo Villa, Stella, La discordancia entre el complemento indirecto y el pronombre átono «le», un fenómeno en aumento, Íkala 16:29 (2011), 17–43.Suche in Google Scholar
Casares, Julio, Crítica effímera, vol. 1: Divertimentos filológicos, Madrid, Saturnino Calleja, 1918.Suche in Google Scholar
Company Company, Concepción, Multiple dative-marking grammaticalization. Spanish as a special kind of primary object language, Studies in Language 25 (2001), 1–47. 10.1075/sl.25.1.02comSuche in Google Scholar
Company Company, Concepción, El objeto indirecto, in: Company Company, Concepción (ed.), Sintaxis histórica de la lengua española. Primera parte: La frase verbal, México, Fondo de Cultura Económica/Universidad Nacional Autónoma de México, 2006, 479–574.Suche in Google Scholar
Contreras, Lidia, Usos pronominales no canónicos en el español de Chile, Onomázein 11:1 (2005), 111–129 (publicado antes en: Estudios filológicos y lingüísticos. Homenaje a Ángel Rosenblat en sus 70 años, Caracas, Instituto Pedagógico, 1974, 157–172).Suche in Google Scholar
Cuervo, Rufino-José, Los casos enclíticos y proclíticos del pronombre de tercera persona en castellano, Romania 24:93 (1895), 95–113.10.3406/roma.1895.5863Suche in Google Scholar
Cuervo, Rufino-José, Apuntaciones críticas sobre el lenguaje bogotano con frecuente referencia al de los países de Hispano-América, París, A. & R. Roger y F. Chernoviz, 51907 (11867–1872). Suche in Google Scholar
Cunha, Celso Ferreira da/Cintra, Luís Filipe Lindley, Nova gramática do português contemporâneo, Lisboa, João Sá da Costa, 1984.Suche in Google Scholar
DeMello, George, «Le» for «les» in the spoken educated Spanish of eleven cities, Canadian Journal of Linguistics 37 (1992), 407–430. 10.1017/S0008413100022027Suche in Google Scholar
Douglass, R. Thomas, «Le» for «les», Hispania 44 (1961), 533–534.Suche in Google Scholar
Dubert-García, Francisco, Algúns fenómenos morfolóxicos do Galego de Santiago, Cadernos de Lingua 11 (1995), 71–101.10.32766/cdl.11.531Suche in Google Scholar
Dufter, Andreas/Stark, Elisabeth, Double indirect object marking in Spanish and Italian, in: Seoane, Elena/López-Couso, María José (edd.), Theoretical and empirical issues in grammaticalization, Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 2008, 11–129.10.1075/tsl.77.07dufSuche in Google Scholar
Elvira, Javier, Left forever. Subject datives and clitic doubling in Old Spanish, in: Dufter, Andreas/Octavio de Toledo y Huerta, Álvaro (edd.), Left sentence peripheries in Spanish: diacronic, variationist and comparative perspectives, Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 2014, 77–97.10.1075/la.214.06elvSuche in Google Scholar
Fernández Ramírez, Salvador, Gramática española. El pronombre, Madrid, Arco Libros, 21987 [11951].Suche in Google Scholar
Fernández Rei, Francisco, Dialectoloxía da lingua galega, Vigo, Xerais, 1990.Suche in Google Scholar
Fialová, Irena, Interferencias lingüísticas del gallego en el castellano de Galicia, Tesis de Máster, Universidad de Masaryk, 2011, <https://is.muni.cz/th/16346/ff_d/> [último acceso: 06.07.2020].Suche in Google Scholar
Fish, Gordon T., «Le» for «les», Hispania 44 (1961), 153.10.2307/334919Suche in Google Scholar
Flores, Marcela/Melis, Chantal, La variación diatópica en el uso del objeto indirecto duplicado, Nueva Revista de Filología Hispánica 52 (2004), 329–354, DOI: <https://doi.org/10.24201/nrfh.v52i2.2239>.10.24201/nrfh.v52i2.2239Suche in Google Scholar
Flores, Marcela/Melis, Chantal, Acercamiento diacrónico a la duplicación del objeto indirecto, in: Vigueras Ávila, Alejandra (ed.), Homenaje a Rubén Bonifaz Nuño. 30 años del Instituto de Investigaciones Filológicas, México, UNAM, 2005, 481–503.Suche in Google Scholar
García, Constantino/Blanco Rodríguez, Luisa, El castellano de Galicia. Interferencias lingüísticas entre gallego y castellano, Madrid, Anaya, 1998.Suche in Google Scholar
García, Erica C., The role of theory in linguistic analysis. The Spanish pronoun system, Amsterdam, Norh-Holland, 1975.Suche in Google Scholar
García-Miguel, José María, La duplicación de complemento directo e indirecto como concordancia, Verba 18 (1991), 375–410.Suche in Google Scholar
Gili Gaya, Samuel, Curso superior de sintaxis española, Barcelona, Bibliograf, 81961 [11943].Suche in Google Scholar
Gutiérrez Ordóñez, Salvador, Los dativos, in: Bosque, Ignacio/Demonte, Violeta (edd.), Gramática descriptiva de la lengua española, Madrid, Gredos, 1999, 1855–1930.Suche in Google Scholar
Hanssen, Federico, Gramática histórica de la lengua castellana, Halle, Niemeyer, 1913.Suche in Google Scholar
Hernández Méndez, Edith, Los pronombres de objeto indirecto en el español de contacto con el maya yucateco y el fenómeno de la discordancia, in: Palacios Alcaine, Azucena (ed.), Variación y cambio lingüístico en situaciones de contacto, Frankfurt am Main/Madrid, Vervuert/Iberoamericana, 2017, 161–184.10.31819/9783954876648-009Suche in Google Scholar
Huerta Flores, Norohella, Gramaticalizacion y concordancia objetiva en el español. Despronominalizacíón del clítico dativo plural, Verba 32 (2005), 165–190.Suche in Google Scholar
Kany, Charles E., Sintaxis hispanoamericana, Madrid, Gredos, 1969 [trad. esp. de: id., American-Spanish syntax, Chicago, Chicago University Press, 1945].Suche in Google Scholar
Keniston, Hayward, The syntax of Castilian prose. The sixteenth century, Chicago, The University of Chicago Press, 1937.Suche in Google Scholar
Llorente, Antonio/Mondéjar, José, La conjugación objetiva en español, Revista de la Sociedad Española de Lingüística 4 (1974), 1–60.Suche in Google Scholar
Magro, Catarina, Redobro de clítico em português europeu, Estudos de Lingüística Galega 11 (2019), 29–75, DOI: <http://dx.doi.org/10.15304/elg.11.5054>.10.15304/elg.11.5054Suche in Google Scholar
Marcos Marín, Francisco, Estudios sobre el pronombre, Madrid, Gredos, 1978.Suche in Google Scholar
Modejano Batel, Andrea, Variación de «le/les» en diferentes zonas hispanoparlantes: México, Colombia y España, IULC Working Papers 14:2 (2014), 80–94.Suche in Google Scholar
Molina García, Álvaro, El uso de «le» por «les» en el habla de Málaga, Trabajo de Fin de Grado, Universidad de Málaga, 2016, <https://core.ac.uk/download/pdf/62909709.pdf> [último acceso: 06.07.2020].Suche in Google Scholar
Molina García, Álvaro, «Le» invariable en Málaga. Estudio sociolingüístico, in: Cestero Mancera, Ana María/Moreno-Fernández, Francisco, Procesos de variación y cambio en el español de España. Estudios sobre el corpus PRESEEA = LinRed 15 (2017), número monográfico, <http://www.linred.es/numero15_monografico_Art5.html> [último acceso: 15.07.2020].Suche in Google Scholar
Monteagudo, Henrique/Santamarina, Antón, Galician and Castilian in contact: historical, social and linguistic aspects, in: Posner, Rebecca/Green, John N. (edd.), Trends in Romance linguistics and philology. Bilingualism and linguistic conflict in Romance, Berlin/New York, De Gruyter, 1993, 117–173.10.1515/9783110848649.117Suche in Google Scholar
Montes, José Joaquín, «Le» por «les». ¿Un caso de economía morfológica?, Thesaurus 20 (1965), 622–625.Suche in Google Scholar
Palacios Alcaine, Azucena, Aspectos teóricos y metodológicos del contacto de lenguas. El sistema pronominal del español en áreas de contacto con lenguas amerindias, in: Noll, Volker/ Zimmermann, Klaus/Neumann-Holzschuh, Ingrid (edd.), El español en América. Aspectos teóricos, particularidades, contactos, Frankfurt am Main/Madrid, Vervuert/Iberoamericana, 2005, 63–94.10.31819/9783865278937-005Suche in Google Scholar
Penny, Ralph, Gramática histórica del español, Barcelona, Ariel, 1993.Suche in Google Scholar
RAE, Esbozo de una nueva gramática de la lengua española, Madrid, Espasa-Calpe, 1973.Suche in Google Scholar
RAE/ASALE, Nueva gramática de la lengua española, Madrid, Espasa, 2009.Suche in Google Scholar
RAG, Lingua e sociedade en Galicia. Resumo de resultados 1992-2016, RAG, 2018, <http://publicacions.academia.gal/index.php/rag/catalog/view/327/328/1053-1> [último acceso: 15.07.2020].Suche in Google Scholar
RAG/ILG, Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego, Vigo, Galaxia, 232012 (11982) <http://publicacions.academia.gal/index.php/rag/catalog/view/252/253/828-1> [último acceso: 15.07.2020].Suche in Google Scholar
Riiho, Timo, La redundancia pronominal en el iberorromance medieval, Tübingen, Niemeyer, 1988.10.1515/9783110945478Suche in Google Scholar
Rini, Joel, A new perspective on the origin of «le» for «les», Journal of Hispanic Philology 12 (1988), 207–219.Suche in Google Scholar
Rini, Joel, Arabic influence on the Medieval Spanish duplicative pronominal system?, Hispanic Review 57 (1989), 307–315.10.2307/473593Suche in Google Scholar
Rini, Joel, The redundant indirect object construction in Spanish. A new perspective, Romance Philology 45 (1991), 269–286.Suche in Google Scholar
Rivero, María-Luisa, Parameters in the typology of clitics in Romance and Old Spanish, Language 62 (1986), 774–807.10.2307/415172Suche in Google Scholar
Rojo, Guillermo, El español de Galicia, in: Cano, Rafael (ed.), Historia de la lengua española, Barcelona, Ariel, 2004, 1087–1101.Suche in Google Scholar
Sanromán Vilas, Begoña, La alternancia de OD y OI en los verbos de emoción: «la asusta» y «le asusta», ¿ambigüedad o vaguedad léxica?, Lingüística Española Actual 30:2 (2008), 281–299.Suche in Google Scholar
Sedano, Mercedes, Normas regionales y socioculturales en el español de Venezuela, in: RAE/Instituto Cervantes, II Congreso Internacional de la Lengua Española (16–19 octubre), Valladolid, CVC, 2001, <https://congresosdelalengua.es/valladolid/paneles-ponencias/unidad-diversidad/sedano-m.htm> [último acceso: 12.02.2020].Suche in Google Scholar
Soler, María Ángeles, «Le/les» > «le» con duplicación de objeto indirecto y sin ella, Estudios de Lingüística Aplicada 15/16 (1992), 57–68.Suche in Google Scholar
Sorenson, Travis, El uso del pronombre «le» por «les» en el español formal escrito según revelan los periódicos de once ciudades, Bulletin of Spanish Studies 90 (2013), 131–156.10.1080/14753820.2012.756205Suche in Google Scholar
Soto, Guillermo/Sadowsky, Scott/Martínez, Ricardo, El «le» invariable en el español escrito de Chile, Literatura y Lingüística 29 (2014), 225–248.10.29344/0717621X.29.90Suche in Google Scholar
Sturgis, Cony, Uso de «le» por «les», Hispania 10 (1927), 251–254.10.2307/331165Suche in Google Scholar
Torres Cacoullos, Rena, «Le»: from pronoun to intensifier, Linguistics 40 (2002), 285–318.10.1515/ling.2002.013Suche in Google Scholar
Torres Cacoullos, Rena, La perspectiva diacrónica en variación sincrónica: El dativo de intensificación, in: Knauer, Gabriele/Bellosta von Colbe, Valeriano (edd.), Variación sintáctica en español: un reto para las teorías de sintaxis, Tübingen, Niemeyer, 2005, 191–210.10.1515/9783110923353.191Suche in Google Scholar
Vázquez Rozas, María Victoria/García Salido, Marcos, A discourse-based analysis of object clitic doubling in Spanish, in: Davidse, Kristin/Breban, Tine/Brems, Lieselotte/Mortelmans, Tanja (edd.), Grammaticalization and language change. New reflections, Amsterdam/Philadelphia, Benjamins, 2012, 271–297.10.1075/slcs.130.11vazSuche in Google Scholar
Vázquez Rozas, Victoria, ESLORA: diseño, codificación y explotación de un corpus oral de español de Galicia, in: II Workshop de Procesamiento Automatizado de Texto y Corpus (WOPATEC-2014), Pontificia Universidad Católica de Valparaíso, Viña del Mar, 13–14 de noviembre de 2014, <https://gramatica.usc.es/~vvazq/pdf_publ/corpus_eslora_pres.pdf> [último acceso: 09.07.2020].Suche in Google Scholar
Weissenrieder, Maureen, Indirect object doubling: saying things twice in Spanish, Hispania 78 (1995), 169–177.10.2307/345242Suche in Google Scholar
© 2021 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston
Artikel in diesem Heft
- Frontmatter
- Frontmatter
- Aufsätze
- On the Latin-Romance continuum in the Durham Account Rolls
- Quel corpus pour l’étude du dialecte niçois ?
- Julian of Toledo and Don Yllán de Toledo:
- Subjuntivo en oraciones independientes
- La complejidad dialectal de Cantabria
- El español de la isla de La Graciosa desde una perspectiva prosódica
- La discordancia de número en el doblado de objeto indirecto: nuevos datos del español de Galicia
- FRAESCAT: propuesta de un diccionario electrónico de fraseología bilingüe español‑catalán
- La grammaticalizzazione dell’it. fa
- Il costrutto allocutivo a Nando! in romanesco: fonologia, morfologia, sintassi, semantica, pragmatica
- Miszelle
- It. palandaria ‘nave da caricoʼ
- Besprechungen
- Lorenzo Tomasin, Il caos e l’ordine. Le lingue romanze nella storia della cultura europea, Torino, Einaudi, 2019, X + 207 p.
- Alberto G. Areddu, Cognomi sardi di ascendenze balcaniche, Wrocław, Selbstverlag, 22018, 340 p.Alberto G. Areddu, Uccelli nuragici e non nella Sardegna di oggi, Wrocław, Selbstverlag, 2018, 203 p.
Artikel in diesem Heft
- Frontmatter
- Frontmatter
- Aufsätze
- On the Latin-Romance continuum in the Durham Account Rolls
- Quel corpus pour l’étude du dialecte niçois ?
- Julian of Toledo and Don Yllán de Toledo:
- Subjuntivo en oraciones independientes
- La complejidad dialectal de Cantabria
- El español de la isla de La Graciosa desde una perspectiva prosódica
- La discordancia de número en el doblado de objeto indirecto: nuevos datos del español de Galicia
- FRAESCAT: propuesta de un diccionario electrónico de fraseología bilingüe español‑catalán
- La grammaticalizzazione dell’it. fa
- Il costrutto allocutivo a Nando! in romanesco: fonologia, morfologia, sintassi, semantica, pragmatica
- Miszelle
- It. palandaria ‘nave da caricoʼ
- Besprechungen
- Lorenzo Tomasin, Il caos e l’ordine. Le lingue romanze nella storia della cultura europea, Torino, Einaudi, 2019, X + 207 p.
- Alberto G. Areddu, Cognomi sardi di ascendenze balcaniche, Wrocław, Selbstverlag, 22018, 340 p.Alberto G. Areddu, Uccelli nuragici e non nella Sardegna di oggi, Wrocław, Selbstverlag, 2018, 203 p.