Decepción, surprise, colère et furia
Abstract
This article presents a corpus-based approach to the comparison of partial synonyms on an intra- and cross-linguistic level. The methodology is demonstrated using the example of three lexical fields in French and Spanish, all from the domain of the lexis of emotion: surprise, disappointment, anger. After the intralinguistic analysis of French surprise/étonnement/stupeur and Spanish decepción/desencanto/desilusión/desengaño, the investigation is extended to include a cross-linguistic comparison of French colère/fureur with Spanish cólera/furia. As a first step, data that reveals the combinatory behaviour of the analysed lexical items is extracted from a corpus containing comparable quantities of French and Spanish literary and newspaper texts. The co-occurrences thus obtained are then divided into categories of lexical dimensions, e. g. intensity (furia desatada, honda decepción) or causation of emotion (déchaîner la colère, provoquer de la surprise), creating a «tertium comparationis» that allows for the comparison between partial synonyms or presumed equivalents in different languages. Finally, the actual analysis is performed using EmoGrammes – an instrument based on descriptive statistics allowing to aggregate and represent the results graphically. This heuristic method has proven particularly helpful in the complex folds of cross-linguistic comparison.
5 Bibliographie
Blumenthal, Peter, Profil combinatoire des noms. Synonymie distinctive et analyse contrastive, Zeitschrift für französische Sprache und Literatur 112 (2002), 115–138.Search in Google Scholar
Blumenthal, Peter, Die Zeit der Sünden, in: Kablitz, Andreas/Oesterreicher, Wulf/Warning, Rainer (edd.), Zeit und Text. Philosophische, kulturanthropologische, literarhistorische und linguistische Beiträge, München, Fink, 2003, 102–120.Search in Google Scholar
Blumenthal, Peter, Wortprofil im Französischen, Tübingen, Niemeyer, 2006 (= 2006a).10.1515/9783110909302Search in Google Scholar
Blumenthal, Peter, De la logique des mots à l’analyse de la synonymie, Langue Française 150 (2006), 14–31 (= 2006b).10.3917/lf.150.0014Search in Google Scholar
Blumenthal, Peter/Diwersy, Sascha/Mielebacher, Jörg, Kombinatorische Profile und Profilkontraste: Berechnungsverfahren und Anwendungen, Zeitschrift für romanische Philologie 121 (2005), 49–83.10.1515/ZRPH.2005.49Search in Google Scholar
CNRTL = Portail lexical du Centre national de ressources lexicales et textuelles (CNRTL), <http://www.cnrtl.fr/synonymie/>.Search in Google Scholar
DES = Centre de Recherche Inter-langues sur la Signification en Contexte (CRISCO), Dictionnaire Électronique des Synonymes, <http://www.crisco.unicaen.fr/des/>.Search in Google Scholar
Diwersy, Sascha, Kookkurrenz, Kontrast, Profil: korpusinduzierte Studien zur lexikalisch-syntaktischen Kombinatorik französischer Substantive (mit ergänzenden Betrachtungen zum Deutschen), Berlin et al., De Gruyter, 2012.10.1515/9783110280920Search in Google Scholar
Diwersy, Sascha/François, Jacques, La combinatoire des noms d’affect et des verbes supports de causation en français. Étude de leur attirance au niveau des unités et de leurs classes syntactico-sémantiques, Travaux neuchâtelois de linguistique 55 (2011), 139–161.10.26034/tranel.2011.2796Search in Google Scholar
Diwersy, Sascha/Kraif, Olivier, Observations statistiques de cooccurrents lexico-syntaxiques pour la catégorisation sémantique d’un champ lexical, in: Cislaru, Georgeta/Baider, Fabienne (edd.), Cartographie des émotions. Propositions linguistiques et sociolinguistiques, Paris, PUS, 2013, 55–70.10.4000/books.psn.2384Search in Google Scholar
Duchesne, Alain/Leguay, Thierry, Surpris ou étonné? Nuances et subtilités des mots de la langue française, Paris, Larousse, 2005.Search in Google Scholar
DRAE = Real Academia Española, Diccionario de la lengua española, 222001, <http://www.rae.es>.Search in Google Scholar
DUE = Moliner, María, Diccionario de uso del español, Madrid, Gredos, 21998.Search in Google Scholar
Espasa-Calpe = Alonso, Juan Ignacio (ed.), Diccionario Espasa Grand: español-francés, français-espagnol, Madrid, Espasa-Calpe, 2000.Search in Google Scholar
FEW = Wartburg, Walther von, Französisches Etymologisches Wörterbuch, vol. 12: SK-Š, Basel, Zbinden, 1966.Search in Google Scholar
Goddard, Cliff, Contrastive Semantics and Cultural Psychology: ‘Surprise’ in Malay and English, Culture & Psychology 3 (1997), 153–181.10.1177/1354067X9700300204Search in Google Scholar
Hausmann, Franz Josef, Collocations, phraséologie, lexicographie. Études 1977–2007 et Bibliographie, Aachen, Shaker, 2007.Search in Google Scholar
Heiden, Serge, Interface hypertextuelle à un espace de cooccurrences: implémentation dans Weblex, in: Purnelle, Gérald/Fairon, Cédrick/Dister, Anne (edd.), Le poids des mots. Actes des 7e Journées internationales d’Analyse statistique des Données Textuelles (Louvain-la-Neuve, 10–12 mars 2004), Louvain-la-Neuve, Presses Universitaires de Louvain, 2004, 577–588.Search in Google Scholar
Lafaye, Benjamin de, Dictionnaire des synonymes de la langue française: avec une introduction sur la théorie des synonymes, Paris, Hachette, 101915 (11858).Search in Google Scholar
Larousse = García-Pelayo y Gross, Ramón/Testas, Jean (edd.), Dictionnaire général espagnol-français, français-espagnol, Paris, Larousse, 2007.Search in Google Scholar
Lewandowska-Tomaszczyk, Barbara/Wilson, Paul, A Contrastive Perspective on Emotions: Surprise, Review of Cognitive Linguistics 8 (2010), 321–350.10.1075/rcl.8.2.04lewSearch in Google Scholar
Novakova, Iva/Goossens, Vannina/Melnikova, Elena, Associations sémantiques et syntaxiques spécifiques. Sur l’exemple du lexique émotionnel des champs de «surprise» et de «déception», in: Neveu, Franck, et al. (edd.), 3e Congrès mondial de linguistique française – CMLF 2012, vol. 1, Lyon, SHS Web of Conferences, 2012, 1017–1029.10.1051/shsconf/20120100181Search in Google Scholar
PR = Le Petit Robert de la Langue Française, Paris, Le Robert, 2012.Search in Google Scholar
Sinclair, John, The Search for Units of Meaning, Textus IX (1996), 75–106.Search in Google Scholar
TLFi = Trésor de la langue française informatisé, <http://atilf.atilf.fr/tlf.htm>.Search in Google Scholar
Tutin, Agnès, et al., Esquisse de typologie des noms d’affect à partir de leurs propriétés combinatoires, Langue Française 150 (2006), 32–49.10.3917/lf.150.0032Search in Google Scholar
Zainqui, José M., Diccionario razonado de sinónimos y contrarios, Barcelona, De Vecchi, 1973.Search in Google Scholar
© 2014 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston
Articles in the same Issue
- Frontmatter
- Frontmatter
- Aufsätze
- Decepción, surprise, colère et furia
- Variadas y a veces inexplicables transformaciones
- Ein pragmalinguistischer Ansatz zur Beschreibung von Verbalperiphrasen im Spanischen am Beispiel von «ir a + infinitivo»
- Los coordinadores disyuntivos latín et aut > castellano (e)do > vasco edo: una historia inadvertida
- Marcas de uso en el Diccionario de colocaciones del español
- El Vocalismo tónico y los principales fenómenos que lo afectan en un habla gallega del sureste de la provincia de Ourense (España)
- Tradurre il lessico scientifico
- Miszellen
- Spätfrucht mit besonderem Aroma – Hugues Salels Chant royal de la Conception de la Vierge Marie
- Zur Herkunft von Französisch planquer
- El romance andalusí šūnuh y el simbúscalo andaluz y extremeño
- Il dire galileiano per titoli
- Besprechungsaufsatz
- Türkische Wortgeschichte im Spiegel europäischer Quellen
- Besprechungen
- Patrizia Cordin, Le costruzioni verbo-locativo in area romanza. Dallo spazio all’aspetto (Beihefte zur Zeitschrift für romanische Philologie, 365), Berlin/Boston, De Gruyter, 2011, VIII + 119 p.
- Hélène Bouget, Écritures de l’énigme et fiction romanesque. Poétiques arthuriennes (XIIe–XIIIe siècles) (Nouvelle Bibliothèque du Moyen Âge, 104), Paris, Champion, 2011, 533 p.
- La Mort le Roi Artu (The Death of Arthur) from the Old French «Lancelot» of Yale 229, with Essays, Glossaries, and Notes to the Text, ed. Elizabeth Moore Willingham (The Illustrated Lancelot of Yale 229 Series), Turnhout, Brepols, 2007, IX + 322 p.Essays on the «Lancelot» of Yale 229, ed. Elizabeth Moore Willingham (The Illustrated Lancelot Prose, 2), Turnhout, Brepols, 2007, IX + 135 p.
- Charles Méla, Variations sur l’Amour et le Graal, Préface de Michel Zink (Publications romanes et françaises, 256), Genève, Droz, 2012, 205 p.
- Laurent Guyénot, La Lance qui saigne. Métatexte et hypertexte du «Conte du Graal» de Chrétien de Troyes (Essai sur le Moyen Âge, 44), Paris, Champion, 2010, 343 p.
- Three Anglo-Norman Chronicles, edited by Peter T. Ricketts (Anglo-Norman Text Society, Plain Texts Series, 16), Manchester, Anglo-Norman Text Society, 2011, 38 p.
- The Lay of Mantel, edited and translated by Glyn S. Burgess and Leslie C. Brook (French Arthurian Literature, 5), Cambridge, Brewer, 2013, 170 p.
- Mireille Habert, Montaigne traducteur de la «Théologie naturelle». Plaisantes et sainctes imaginations (Études montaignistes, 57), Paris, Classiques Garnier, 2010, 323 p.
- Karl Riedel, Die Vitalität des Okzitanischen an der französisch-okzitanischen Sprachgrenze am Beispiel von Nyons (pro lingua, 47), Wilhelmsfeld, Egert, 2013, X + 234 p.
- Joachim Born / Robert Folger / Christopher F. Laferl / Bernhard Pöll (edd.), Handbuch Spanisch. Sprache, Literatur, Kultur, Geschichte in Spanien und Hispanoamerika. Für Studium, Lehre, Praxis, Berlin, Schmidt, 2012, XIII + 982 p.
- Joan Veny, Petit atles lingüístic del domini català, vol. 2, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans, 2009, 244 p. und vol. 3, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans, 2011, 323 p.
- Eva Bravo-García / M. Teresa Cáceres-Lorenzo, El léxico cotidiano en América a través de las Relaciones Geográficas de Indias (Tierra Firme y América del Sur, s. XVI) (Fondo Hispánico de Lingüística y Filología, 15), Bern, Lang, 2013, 150 p.
- Elisabeth Schulze-Witzenrath, Der gerettete Erzähler. Decameronrahmen und städtische Sprachkultur im italienischen Trecento, Tübingen, Francke, 2012, 224 p.
- Pétrarque, Les Triomphes, Traduction française de Simon Bourgouin, Édition critique, introduction et notes par Gabriella Parussa et Elina Suomela-Härmä (Travaux d’Humanisme et Renaissance, 495), Genève, Droz, 2012, 321 p.
- Michele Loporcaro / Vincenzo Faraoni / Piero A. Di Pretoro (edd.), Vicende storiche della lingua di Roma (Lingua, cultura, territorio, 42), Alessandria, Edizioni dell’Orso, 2012, XIV + 392 p.
- Gianluca Colella, Costrutti condizionali in italiano antico, Presentazione di Maurizio Dardano (Saggi linguistici e di storia della lingua italiana. Collana diretta da Maurizio Dardano, 12), Roma, Aracne, 2010, 314 p.
- Marilene Gueli Alletti, «Italesco» – Interlinguale Sprachvarianz in vier Generationen italienischer Migranten, Hamburg, Kovač, 2011, XIII + 424 p.
- Gheorghe Ivănescu, Problemele capitale ale vechii române literare, Ediţia a II-a revăzută, Îngrijirea textului, bibliografie, indici şi notă asupra ediţiei de Eugen Munteanu şi Lucia-Gabriela Munteanu, Iaşi, Editura Universităţii «Alexandru Ioan Cuza», 2012, 436 p.
Articles in the same Issue
- Frontmatter
- Frontmatter
- Aufsätze
- Decepción, surprise, colère et furia
- Variadas y a veces inexplicables transformaciones
- Ein pragmalinguistischer Ansatz zur Beschreibung von Verbalperiphrasen im Spanischen am Beispiel von «ir a + infinitivo»
- Los coordinadores disyuntivos latín et aut > castellano (e)do > vasco edo: una historia inadvertida
- Marcas de uso en el Diccionario de colocaciones del español
- El Vocalismo tónico y los principales fenómenos que lo afectan en un habla gallega del sureste de la provincia de Ourense (España)
- Tradurre il lessico scientifico
- Miszellen
- Spätfrucht mit besonderem Aroma – Hugues Salels Chant royal de la Conception de la Vierge Marie
- Zur Herkunft von Französisch planquer
- El romance andalusí šūnuh y el simbúscalo andaluz y extremeño
- Il dire galileiano per titoli
- Besprechungsaufsatz
- Türkische Wortgeschichte im Spiegel europäischer Quellen
- Besprechungen
- Patrizia Cordin, Le costruzioni verbo-locativo in area romanza. Dallo spazio all’aspetto (Beihefte zur Zeitschrift für romanische Philologie, 365), Berlin/Boston, De Gruyter, 2011, VIII + 119 p.
- Hélène Bouget, Écritures de l’énigme et fiction romanesque. Poétiques arthuriennes (XIIe–XIIIe siècles) (Nouvelle Bibliothèque du Moyen Âge, 104), Paris, Champion, 2011, 533 p.
- La Mort le Roi Artu (The Death of Arthur) from the Old French «Lancelot» of Yale 229, with Essays, Glossaries, and Notes to the Text, ed. Elizabeth Moore Willingham (The Illustrated Lancelot of Yale 229 Series), Turnhout, Brepols, 2007, IX + 322 p.Essays on the «Lancelot» of Yale 229, ed. Elizabeth Moore Willingham (The Illustrated Lancelot Prose, 2), Turnhout, Brepols, 2007, IX + 135 p.
- Charles Méla, Variations sur l’Amour et le Graal, Préface de Michel Zink (Publications romanes et françaises, 256), Genève, Droz, 2012, 205 p.
- Laurent Guyénot, La Lance qui saigne. Métatexte et hypertexte du «Conte du Graal» de Chrétien de Troyes (Essai sur le Moyen Âge, 44), Paris, Champion, 2010, 343 p.
- Three Anglo-Norman Chronicles, edited by Peter T. Ricketts (Anglo-Norman Text Society, Plain Texts Series, 16), Manchester, Anglo-Norman Text Society, 2011, 38 p.
- The Lay of Mantel, edited and translated by Glyn S. Burgess and Leslie C. Brook (French Arthurian Literature, 5), Cambridge, Brewer, 2013, 170 p.
- Mireille Habert, Montaigne traducteur de la «Théologie naturelle». Plaisantes et sainctes imaginations (Études montaignistes, 57), Paris, Classiques Garnier, 2010, 323 p.
- Karl Riedel, Die Vitalität des Okzitanischen an der französisch-okzitanischen Sprachgrenze am Beispiel von Nyons (pro lingua, 47), Wilhelmsfeld, Egert, 2013, X + 234 p.
- Joachim Born / Robert Folger / Christopher F. Laferl / Bernhard Pöll (edd.), Handbuch Spanisch. Sprache, Literatur, Kultur, Geschichte in Spanien und Hispanoamerika. Für Studium, Lehre, Praxis, Berlin, Schmidt, 2012, XIII + 982 p.
- Joan Veny, Petit atles lingüístic del domini català, vol. 2, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans, 2009, 244 p. und vol. 3, Barcelona, Institut d’Estudis Catalans, 2011, 323 p.
- Eva Bravo-García / M. Teresa Cáceres-Lorenzo, El léxico cotidiano en América a través de las Relaciones Geográficas de Indias (Tierra Firme y América del Sur, s. XVI) (Fondo Hispánico de Lingüística y Filología, 15), Bern, Lang, 2013, 150 p.
- Elisabeth Schulze-Witzenrath, Der gerettete Erzähler. Decameronrahmen und städtische Sprachkultur im italienischen Trecento, Tübingen, Francke, 2012, 224 p.
- Pétrarque, Les Triomphes, Traduction française de Simon Bourgouin, Édition critique, introduction et notes par Gabriella Parussa et Elina Suomela-Härmä (Travaux d’Humanisme et Renaissance, 495), Genève, Droz, 2012, 321 p.
- Michele Loporcaro / Vincenzo Faraoni / Piero A. Di Pretoro (edd.), Vicende storiche della lingua di Roma (Lingua, cultura, territorio, 42), Alessandria, Edizioni dell’Orso, 2012, XIV + 392 p.
- Gianluca Colella, Costrutti condizionali in italiano antico, Presentazione di Maurizio Dardano (Saggi linguistici e di storia della lingua italiana. Collana diretta da Maurizio Dardano, 12), Roma, Aracne, 2010, 314 p.
- Marilene Gueli Alletti, «Italesco» – Interlinguale Sprachvarianz in vier Generationen italienischer Migranten, Hamburg, Kovač, 2011, XIII + 424 p.
- Gheorghe Ivănescu, Problemele capitale ale vechii române literare, Ediţia a II-a revăzută, Îngrijirea textului, bibliografie, indici şi notă asupra ediţiei de Eugen Munteanu şi Lucia-Gabriela Munteanu, Iaşi, Editura Universităţii «Alexandru Ioan Cuza», 2012, 436 p.