Home Literary Studies Les soviétismes en roumain et dans les langues romanes
Article
Licensed
Unlicensed Requires Authentication

Les soviétismes en roumain et dans les langues romanes

  • Adriana Costăchescu EMAIL logo
Published/Copyright: March 9, 2018
Become an author with De Gruyter Brill

Abstract

The article focusses on the fate of Sovietisms in modern Romanian, i.e. the situation of words or phrases borrowed from Russian in the period of Soviet control over Eastern Europe (1945–1989). The borrowings reflect relevant concepts of Soviet-Communist economics, culture, politics and propaganda. Romanian received the largest number of Sovietisms of all Romance languages, mainly because of its close political relationship with the URSS. The use of terms which implicated a critical attitude towards the Soviet-Communist dictatorship (samizdat ‘samizdat’, aparatcic ‘apparatchik’, gulag ‘goulag’, etc.) was forbidden both in the URSS and in socialist Romania, but they passed into Russian and Romanian through western radio broadcasts, mainly Radio Free Europe/Radio Liberty. Today, most of those Sovietisms are no longer in use in Romanian.

6 Bibliographie

Amalrik, Andreï, L’Union soviétique survivra-t-elle en 1984 ?, Paris, Fayard, 1970.Search in Google Scholar

Buchi, Éva, Convergences et divergences entre les russismes du roumain et ceux des autres langues romanes, in : Ichim, Ofelia/Olariu, Florin-Teodor (edd.), Identitatea limbii și literaturii române în perspectiva globalizării, Iași, Trinitas, 2002, 151–176.Search in Google Scholar

Buchi, Éva, « Bolșevic », « colhoz », « stahanovist » : les « soviétismes » du roumain comparés à ceux des autres langues romanes, Zeitschrift für romanische Philologie 119 (2003), 296–322.10.1515/zrph.2003.119.2.296Search in Google Scholar

Buchi, Éva, « Bolchevik », « mazout », « toundra » et les autres. Dictionnaire des emprunts au russe dans les langues romanes. Inventaire, Histoire, Intégration, Paris, CNRS, 2010.Search in Google Scholar

Costăchescu, Adriana, Noyaux thématiques des soviétismes en roumain et dans les lan-gues romanes, in : Bădescu, Ilona/Popescu, Mihaela (edd.), Studia linguistica et philologica in honorem prof. univ. dr. Michaela Livescu, Craiova, Editura Universitaria, 2014, 32–48.Search in Google Scholar

DCR= Dimitrescu, Florica, Dicţionar de cuvinte recente, Bucureşti, Logos 21997 / Bucureşti, Albatros, 32011 (une partie est disponible à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

DE = Popa, Marcel, et al., Dicţionar enciclopedic, Bucureşti, Editura enciclopedică, 1993/2009 (une partie est disponible à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

DEX = Academia Română/Institutul de Lingvistică « Iorgu Iordan – Al. Rosetti », Dicţionarul explicativ al limbii române, Bucureşti, Univers Enciclopedic Gold, 21998 (= DEX ’98), 32009(= DEX ’09).Search in Google Scholar

DEX online (depuis 2001), Proiectul DEX online, <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017].Search in Google Scholar

DLR = Academia Română, Dicţionarul limbii române, serie nouă, Bucureşti, Editura Academiei, 1958–2010.Search in Google Scholar

DLRLC = Academia Republicii Populare Române, Dicţionarul limbii române literare contemporane, 4 vol., Bucureşti, Editura Academiei Republicii Populare Române, 1955–1957.Search in Google Scholar

DLRM = Academia Română/Institutul de Lingvistică, Dicţionarul limbii române moderne, Bucureşti, Editura Academiei, 1958.Search in Google Scholar

DOOM = Academia Română/Institutul de Lingvistică, Dicţionar ortografic, ortoepic şi morfologic al limbii române, Bucureşti, Editura Academiei, 11982, 21992, 32005 (disponibles aussi à <http://dexonline.ro/> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

DN = Marcu, Florin/Constant Maneca, Dicţionar de neologisme, Bucureşti, Editura Academiei, 1986.Search in Google Scholar

Encyclopédie Larousse électronique, <http://www.larousse.fr> [dernière consultation : 04/04/2017].Search in Google Scholar

Giurescu, Constantin C., Istoria românilor, 3 vol., Bucureşti, Fundaţia pentru literatură şi artă Carol II, 1938.Search in Google Scholar

Iliescu, Maria, Le roumain, in : ead. (ed.), Varia romanica, Berlin, Frank & Timme, 2013, 159–260.Search in Google Scholar

Iordan, Iorgu, Influenţe ruseşti asupra limbii române, Analele Academiei RPR 1:4 (1950), 51–122.Search in Google Scholar

Iordan, Iorgu, Notes sur les rapports linguistiques russo-roumains, in : To Honor Roman Jakobson. Essays on the Occasion of his Seventieth Birthday, 11 October 1966, vol. 2, La Haye, Mouton, 1967, 958–966.10.1515/9783111349121-011Search in Google Scholar

MDA = Sala, Marius (ed.), Mic dicţionar academic, 4 vol., Bucureşti, Univers enciclopedic, 2001–2004 (disponible aussi en partie à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

MDN = Marcu, Florin, Marele dicţionar de neologisme, Bucureşti, Saeculum, 2000 (disponible aussi à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

NODEX = Noul dicţionar explicative al limbii române, Bucureşti, Litera internaţional, 2002.Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Russismi di senso figurato in italiano, Quaderni dell’Istituto di Glottologia dell’Università « D’Annunzio » di Chieti 5 (1993), 103–124.Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Sovietismi e antisovietismi, in : Cipriano, Palmira/Di Giovine, Paolo/Mancini, Marco (edd.), Miscellanea di studi linguistici in onore di Walter Belardi, Roma, Il Calamo, 1994, 667–673.Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Percorsi di parole, Roma, Il Calamo, 2002.Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Voci di origine russa in italiano, Linguistica 42 (2003), 109–118.10.4312/linguistica.43.1.109-118Search in Google Scholar

Orioles, Vincenzo, I russismi nella lingua italiana (con particolare riguardo ai sovietismi), Roma, Il Calamo, 2006.Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Russismi, in: Enciclopedia dell’Italiano (2011), <http://www.treccani.it/enciclopedia/russismi_(Enciclopedia-dell'Italiano)/> [dernière consultation : 04/04/2017].Search in Google Scholar

Orioles, Vicenzo, Le spie sociolinguistiche nei prestiti, in : Consani, Carlo (ed.), Il segno e le lettere, Milano, LED, 2015, 219–236 (disponible aussi à <http://www.ledonline.it/Il-Segno-le-Lettere/allegati/728-Contatto-Interlinguistico-Orioles.pdf> [dernière consultation : 04/04/2017]).10.7359/728-2015-orioSearch in Google Scholar

Ortografic = Dicționar ortografic al limbii române, București, Editura Litera Internațional, 2002.Search in Google Scholar

Panzini, Alfredo, Dizionario moderno, supplemento ai dizionari italiani, Milano, Hoepli, 41923.Search in Google Scholar

PR = Robert, Paul, Le Petit Robert : dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française, Paris, Le Robert, 1992.Search in Google Scholar

Rey, Alain (ed.), Dictionnaire historique de la langue française, 2 vol., Paris, Le Robert, 1998.Search in Google Scholar

Scriban, August, Dicţionarul limbii româneşti, Iaşi, Institutul de Arte Grafice « Presa Bună », 1939 (disponible aussi en partie à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

Shafir, Michael, Poetul Mircea Dunescu critică politicile lui Ceauşescu şi cere reforma, 1989, disponible à <http://jurnalul.ro/scinteia/aici-radio-europa-libera/poetul-mircea-dinescu-critica-politicile-lui-ceausescu-si-cere-reforma-319830.html> [dernière consultation : 04/04/2017].Search in Google Scholar

Şăineanu, Lazăr, Dicţionarul universal al limbii române, Bucureşti, Editura Scrisul românesc, 61929 (disponible aussi en partie à <https://dexonline.ro> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

Tamaş, Sergiu, Dicţionar politic, instituţiile democraţiei şi cultura civică, Bucureşti, Editura Academiei Române, 1993.Search in Google Scholar

Tiktin/Miron = Tiktin, Hariton/Miron, Pau, Rumänisch-Deutsches Wörterbuch, Wiesbaden, Harrassowitz, 1985–1989.Search in Google Scholar

TLFi = Le Trésor de la langue française informatisé, <http://atilf.atilf.fr/tlf.htm>.Search in Google Scholar

Trifan, Elena, Formarea cuvintelor în publicistica actuală. Derivarea. Perioada 1990–2001, Cluj-Napoca, Editura Digital Data, 2010.Search in Google Scholar

Trifan, Elena/Trifan, Adrian Ioan, Dicţionar de neologisme şi abrevieri recente, Ceraşu, Scrisul Prahovean, 2003.Search in Google Scholar

Vascenco, Victor, Elemente slave răsăritene în limba română (periodizarea împrumuturilor lexicale, Studii şi cercetǎri lingvistice 10 (1959), 395–408. Search in Google Scholar

Voslenski, Mikhaïl, La Nomenklatura – les privilégiés en URSS, Paris, Belfont, 1980.Search in Google Scholar

БЭс =БольшойЭнциклопедический словарь, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

ИC =Исторический словарь, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

ИСГРЯ =Исторический словарь галлицизмов русского языка, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

РАC = Русско-английский словарь Смирнитского (disponible à <http://translate.academic.ru/аппарат/ru/> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

CЭА = Словари и энциклопедии на Академике (disponibles à <http://lingvostranovedcheskiy.academic.ru/> [dernière consultation : 04/04/2017]).Search in Google Scholar

CИСРЯ = Словарь иностранных слов русского языка, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

ССРЯ =Словарь сокращений русского языка, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

ТCЕ =Толковый словарь Ефремовой, in : Словари и энциклопедии на Академике.Search in Google Scholar

Published Online: 2018-3-9
Published in Print: 2018-3-7

© 2018 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston

Articles in the same Issue

  1. Frontmatter
  2. Aufsätze
  3. Gustav Gröber und die Anfänge der «Zeitschrift für romanische Philologie»
  4. Nouvelles perspectives sur la réception de la littérature castillane en français à la fin du Moyen Âge
  5. Los clíticos de segunda persona de plural en las lenguas romances de la Península Ibérica
  6. Estudio de los sufijos españoles que denotan ‘cría’
  7. La entonación interrogativa del español en la frontera México-EEUU de América: comparación de tres corpus de habla de informantes texanos con estudios superiores
  8. El pidgin chino-español de Manila a principios del siglo XVIII
  9. Una lauda e uno scongiuro da un registro dell’Archivio di Stato di Udine
  10. Una precisazione a proposito della legge Tobler Mussafia e dei pronomi clitici soggetto
  11. Les soviétismes en roumain et dans les langues romanes
  12. Miszellen
  13. Note sulla storia lessicale di caviaro / caviale
  14. Waaren-Lexicon de Ph. A. Nemnich (1797)
  15. Besprechungen
  16. Grzegorz Tokarski, Dizionario indoeuropeo della lingua latina, Roma, LAS – Libreria Ateneo Salesiano, 2016, LXIV + 252 p.
  17. Erich Trapp (ed.), Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.–12. Jahrhunderts (Veröffentlichungen der Kommission für Byzantinistik VI/1–8), Wien, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1994–2017.
  18. Felix Tacke, Sprache und Raum in der Romania. Fallstudien zu Belgien, Frankreich, der Schweiz und Spanien (Beihefte zur Zeitschrift für romanische Philologie, 395), Berlin/Boston, De Gruyter, 2015, XII + 344 p.
  19. Fernand Fehlen / Andreas Heinz, Die Luxemburger Mehrsprachigkeit. Ergebnisse einer Volkszählung, Bielefeld, transcript, 2016, 193 p.
  20. Brigitte Saouma, Amour sacré, «fin’amor». Bernard de Clairvaux et les troubadours (Philosophes médiévaux, 60), Louvain-la-Neuve, Peeters, 2016, VIII + 373 p.
  21. Karl Bartsch – Gaston Paris. Correspondance, entièrement revue et complétée par Ursula Bähler à partir de l’édition de Mario Roques (L’Europe des Philologues. Correspondances, 2), Firenze, Edizioni del Galluzzo per la Fondazione Ezio Franceschini, 2015, XLVI + 136 p.
  22. Carlota de Benito Moreno / Álvaro S. Octavio de Toledo y Huerta (edd.), En torno a ‘haber’. Construcciones, usos y variación desde el latín hasta la actualidad (Studia Romanica et Lingüística, 46), Frankfurt am Main et al., Lang, 2016, 506 p.
  23. Ilaria Zamuner / Eleonora Ruzza (edd.), I ricettari del codice 52 della Historical Medical Library di New Haven (XIII sec. u. q.) (Biblioteca dell’«Archivum Romanicum» – Serie I: Storia, Letteratura, Paleografia, 467), Firenze, Olschki, 2017, XXVIII + 72 p.
  24. Christian Rivoletti, Ariosto e l’ironia della finzione. La ricezione letteraria e figurativa dell’«Orlando furioso» in Francia, Germania e Italia, Venezia, Marsilio, 2014, 480 p.
  25. Nachruf
  26. Max Pfister (21. April 1932–21. Oktober 2017)
Downloaded on 11.12.2025 from https://www.degruyterbrill.com/document/doi/10.1515/zrp-2018-0009/pdf
Scroll to top button