Home Literary Studies Die Rolle der lateinischsprachigen Poeten des deutschen Kulturraums in der literarischen Entwicklung Weißrusslands und Litauens (des Großfürstentums Litauen) in der Mitte des 16. Jahrhunderts
Article
Licensed
Unlicensed Requires Authentication

Die Rolle der lateinischsprachigen Poeten des deutschen Kulturraums in der literarischen Entwicklung Weißrusslands und Litauens (des Großfürstentums Litauen) in der Mitte des 16. Jahrhunderts

  • Žanna Nekraševič-Karotkaja EMAIL logo
Published/Copyright: June 18, 2014
Become an author with De Gruyter Brill

Summary

This article presents some of the main results of a research project funded by the Alexander von Humboldt Foundation, which concentrates mainly on the conceptualization of the term „identity“ in relation to the Grand Duchy of Lithuania. This research project examines only the part of the 16th century art (the Golden Age of this country) that was created by poets from the German cultural area, because especially to this part of ​​Latin poetry least attention has been paid in the research up to now. The separate works by Adam Schroether, Heinrich Moller and Johann Mylius are considered in relation to the artistic experience of some authors of the Grand Duchy of Lithuania. Two relevant aspects of this cultural region are accented here: a special understanding of heroism and the heroic ideal, and the vision of the Commonwealth of Rzeczpospolita of the two nations. The results of this study of the Latin texts strongly support Hans Rothe’s inference that works and authors of the Eastern humanism were based to a great extent on German cultural issues.

Danksagung

Ich danke meiner Gastgeberin Frau Prof. Gun-Britt Kohler (Institut für Slavistik, Universität in Oldenburg) für ihre vielseitige Hilfe bei dem Aufenthalt und bei der Forschungsarbeit in Deutschland. Für nützliche Hinweise und die sprachliche Korrektur dieses Aufsatzes bin ich Herrn Priv.-Doz. Dr. Thomas Menzel zu Dank verpflichtet.

Literatur

Boehm, L. 2003. Latinitas – Ferment europäischer Kultur: Überlegungen zur Dominanz des Latein im dermanisch-deutschen Sprachraum Alteuropas. In Keßler, E., Kuhn, H. C. (Hg.), Germania latina, Latinitas teutonica: Politik, Wissenschaft, humanistische Kultur vom späten Mittelalter bis in unsere Zeit. Bd. 1. München, 21–70.Search in Google Scholar

Bourdieu, P. 1983. Ökonomisches Kapital, kulturelles Kapital, soziales Kapital. In Kreckel, R. (Hg.), Soziale Ungleichheiten (Soziale Welt, Sonderheft 2). Göttingen, 183–198.Search in Google Scholar

Daraškevič, V. 1977. „Pesnja pra Njoman“ Adama Šrotara z Silezii. In Pomniki historyi i kultury Belarusi. 2. 30–32.Search in Google Scholar

Doroškevič, V. 1979. Novolatinskaja poėzija Belorussii i Litvy: Pervaja polovina 16 veka. Minsk.Search in Google Scholar

Dvornik, F. 1962. The Slavs in European history and civilization. New Brunswick, New Jersey.Search in Google Scholar

Graciotti, S. 2006. Slavia orientale e Slavia occidentale. Contenziosi ideologici e culture letterarie. In Capaldo, M. (cura), Lo spazio letterario del medioevo, 3, Le culture circostanti, Vol. III: Le culture slave. Roma, 75–144.Search in Google Scholar

Gradovius, F. 1582. Hodoeporicon Moschicum illustrissimi principis ac domini, domini Christophori Radiwilonis, ducis in Birza et Dubinga (...). Vilnae.Search in Google Scholar

Jauß, H. R. 1975. Literaturgeschichte als Provokation der Literaturwissenschaft. In Warnung, R. (Hg.), Rezeptionsästhetik. München, 126–162.Search in Google Scholar

Joachimsthaler, J. 2002. Kulturraumformung durch Sprach- und Literaturpolitik. In Orbis linguarum. Vol. 21. Wrocław, Legnica, 109–115.Search in Google Scholar

Karaś, R., Jerzyna, Z. (red.). 1997. Antologia wileńska: Rzeczpospolita Trzech Narodów. Warszawa.Search in Google Scholar

Korotkij, V. 2009. Litva, Rus’, litvin, rusin v pamjatnikach literatury Velikogo Knjažestva Litovskogo XVI–XVII vekov. In Temčinas, S., Miškinienė, G., Čistiakova, M., Morozova, N. (leidinį sudarė), Lietuvos Didžio­sios Kuni­gaikštystės kalbos, kultūros ir raštijos tradicijos. Vilnius, 187–195.Search in Google Scholar

Korotkij, V. 2006. Termin „Recz Pospolitaja Litovskaja“ v polemičeskoj literature Velikogo Knjažestva Litovskogo 16–17 vekov. In Narbutas, S. (sudarė ir parengė), Senoji Lietuvos literatūra, kn. 21, Vilnius 2006, S. 49–57Search in Google Scholar

Korotkij, V. 1987. Tvorčeskij put’ Meletija Smotrickogo. Minsk.Search in Google Scholar

Kuolys, D. 2005. Lietuvos Respublika: idėjos ištakos. In Narbutas, S. (sudarė ir parengė), Literatūros tyrimų erdvės (Senoji Lietuvos literatūra, kn. 19). Vilnius, 157–198.Search in Google Scholar

Leszczyński, J.-T. 2005. Rzeczpospolita Czterech Narodów. Kielce-Piekoszów.Search in Google Scholar

Loewenstein, B. 1999. Symbole, Mythen, nationale Integration: Anmerkungen zum Thema „Historische Feldbeherrschung“. In Behring, E., Richter, L., Schwarz, W. F. (Hg.), Geschichtliche Mythen in den Literaturen und Kulturen Ostmittel- und Südosteuropas. Stuttgart, 23–31.Search in Google Scholar

Łowmiański, H., K. Pietkiewicz (ed.) 1999. Polityka Jagiellonów. Poznań.Search in Google Scholar

Michałowska, T. 1999. Epika. In T. Michałowska (red.), Słownik literatury staropolskiej (Vademecum Polonisty). Wrocław, Warszawa, Kraków, 204–211.Search in Google Scholar

Mollerus Hessus, H. [1562]. Aulaeum gratiarum. Ursus Finlandicus. Aquila Polonica. <...> Regiomonti Borussiae.Search in Google Scholar

Mollerus Hessus, H. [1564]. Epitaphium scriptum amplissimae Heroinae Elisabethae a Schidlovitz, inclytae coniugi Illustrissimi Lithuaniae Principis, Domini Nicolai Radivilae, Ducis in Olyca et Nisivica, Palatini Vilnensis. Regiomonti Borussiae.Search in Google Scholar

Mylius, I. 1564. Divina gratia imperante Sigismundo Augusto Polonorum rege po­ten­tissimo, Magno Lithuaniae Duce etc. Victoria de Moschis reportata a Magni­fico Domino Gregorio Chodcieuitio Castellano Vilnensi, Capitaneo Grodnensi, sti­pen­diarii militis supremo gubernatore. Viennae Austriae.Search in Google Scholar

Mylius, I. 1568. Poemata Ioannis Mylii Libenrodensis, poetae Laureati, ex dioecesi generosum Comitum de Hoenstein <...>. [S. l.].Search in Google Scholar

Narbutas, S. 2006. Latinitas LDK raštijos raidoje. In Narbutas, S. (sudarė ir parengė), Senoji Lietu­vos literatūra, № 21. Vilnius, 137–169.Search in Google Scholar

Narbutas, S. 2001. Lietuvos Renesanso literatūra. Vilnius.Search in Google Scholar

Nekraševič-Karotkaja, Ž. 2010. Latinitas Lithuana et Latinitas Polona: typalahičnaje i admetnaje. In Bahdanovič, I., Valodzina, T. (rėd.), Litaraturaznaŭstva. Ėtnalohija: Matėryjaly IV Mižnar. Kanhresa belarusistaŭ. Minsk, 130–138.Search in Google Scholar

Nekraševič-Karotkaja, Ž. 2013. Pradstaŭniki rodu Radziwilaŭ u lacinamoŭnaj paėzii XVI st. In S. Jegorejčenko (ed.), Meždunarodnaja naučnaja konferencija „Istoričeskoje nasledije Radziwillow“: sbornik materialow meždunarodnoj naučnoj konferencii. Minsk, 77–78.Search in Google Scholar

Niendorf, M. 2006. Das Großfürstentum Litauen. Studien zur Nationsbildung in der Frühen Neuzeit (1569–1795). Wiesbaden.Search in Google Scholar

Nowak-Dłużewski, J. 1966. Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Czasy Zygmuntowskie. Warszawa.Search in Google Scholar

Pinkert, E.-U. 1998. Differenz und Identität, Krieger und Sänger. Zur Rheinsymbolik bei Heine und in der deutschen Lyrik des 19. Jahrhunderts. In Opitz, A. (Hg.), Differenz und Identität. Heinrich Heine (1797–1856). Europäische Perspektiven im 19. Jahrhundert. Trier, 249–262.Search in Google Scholar

Prosperov Novak, S. 2009. Slaveni u Renesansi. Zagreb. (Biblioteka Peristil. Knjga 3).Search in Google Scholar

Radvanus, I. [1592]. Radivilias sive De vita et rebus praeclarissime gestis, immor­talis memoriae, illustrissimi principis Nicolai Radivili <...> libri quattuor Ioannis Radvani Lit[uani] <...>, Vilnae metropoli Lituanorum.Search in Google Scholar

Radvanus, I. 2009. Ioannes Radvanus. Opera = Jonas Radvanas. Raštai, iš loty­nų kalbos vertė Sigitas Narbutas. Vilnius.Search in Google Scholar

Ritter, R. 2008. Das Erbe der Republik beider Nationen. Geschichte eines Gründungsmythos in Ostmitteleuropa. In Krasnodębski, Z., Garsztecki, S., Ritter, R. (Hg.), Last der Geschichte? Kollektive Identität und Geschichte in postsozialistischen Diskursen. Belarus, Polen, Litauen, Ukraine. Hamburg, 21–77.Search in Google Scholar

Rohdewald, S., Wiederkehr, S., Frick, D. 2007. Transkulturelle Kommunikation im Großfürstentum Litauen und in den östlichen Gebieten der Polnischen Krone: Zur Einführung. In Rohdewald, S., Frick, D., Wiederkehr, S. (Hg.), Litauen und Ruthenien. Studien zu einer transkulturellen Kommunikationsregion (15.–18. Jahrhundert). Wiesbaden, 7–33.Search in Google Scholar

Rothe, H. 2011. Die Stellung Polen-Litauens in der Kulturgeschichte Europas zwischen Ost und West. In Ders., Szkice o literaturze polskiej i ukraińskiej. Siedlce, München, 75–92.Search in Google Scholar

Rozmowa. S. a. Rozmowa Polaka z Litwinem <...>, przeciw sromotnemu Stanisława Orzechowskiego pisaniu, ktorym niewinnie sławne Księstwo Litewskie zełżyć chciał, uczyniona. S. l.Search in Google Scholar

Sawicki, J. 1998. Michał Römer a problemy narodowościowe na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, wyd. 1. Toruń.Search in Google Scholar

Schrötherus Silesius, A. 1553. De fluvio Memela Lithuaniae, qui cura et industria Generosi ac Clarissimi viri Domini Nicolai Tarło, navibus permeabilis factus est, carmen elegiacum. Cracoviae.Search in Google Scholar

[Smotrycki, M.]. 1621. Verificatia niewinności powtore wydana <...> [W Wilnie].Search in Google Scholar

Suchteni-Grabowska, A. 1996. Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski (1520–1562). Warszawa.Search in Google Scholar

Virgilius Maro, Publius. 1830. Ch. G. Heyne/ G.Ph.E.Wagner (Hg.), Publius Virgilius Maro varietate lectionis et perpetua adnotatione illustratus, Vol. I: Bucolica et Georgica. Lipsiae.Search in Google Scholar

Wiegand, H. 1984. Hodoeporica. Studien zur neulateinischen Reisedichtung des deutschen Kulturraums im 16. Jahrhundert. Baden-Baden.Search in Google Scholar

Online erschienen: 2014-6-18
Erschienen im Druck: 2014-6-1

© 2014 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston

Downloaded on 17.12.2025 from https://www.degruyterbrill.com/document/doi/10.1515/slaw-2014-0001/html
Scroll to top button