The artefact from Kwiatków: the earliest spur featuring a zoomorphic motif from the slavic lands
-
Magdalena Piotrowska
,
Irena Podolska-Rutkowska
and
Wojciech Rutkowski
Abstract
In 2014, a fragment of a spur was discovered at the site in Kwiatków, Turek District, Brudzew Commune, within section G75, in mechanical layer I. This artefact likely originated from an early medieval burial ground located nearby, with its original site possibly altered due to intensive farming. The presented spur exemplifies extraordinary craftsmanship. This paper is a case study, the purpose of which is to examine the title artefact, while referencing other analogous discoveries. The uniqueness of this artefact lies in the absence of direct parallels to other objects featuring horse motifs of similar chronology. Consequently, an effort has been made to compare the spurs from Kwiatków with those of the Lutomiersk type, specimens with hooked fastenings, and artefacts unrelated to equestrian equipment. Furthermore, an analysis of the ornamentation, including its significance and manufacturing technique, has been conducted. The artefact has also undergone laboratory testing. The results obtained from XRF spectrometry, carried out at the Conservation and Dating Laboratory of the Institute of Archaeology, University of Łódź, were correlated with the results of studies of spurs from Pomerania, Silesia, the upper Elbe River area, and Moravia. Specialised examinations of the Kwiatków spur revealed the presence of zinc as an alloying element. This paper also delves into the manufacturing techniques of the Kwiatków artefact, utilising current findings on the specificity of early medieval crafts. This spur contributes to a collection of similar discoveries associated with the products of communities inhabiting the West Slavic lands. Fragmentarily preserved and lacking contextual dating, the Kwiatków spur has no precise analogues in Polish lands to date. An attempt to classify the artefact resulted in its assignment to technotype I according to J. Żak, suggesting a chronology between the 8th and 9th centuries, corresponding to the pottery found at the Kwiatków site. The presence of these materials and of the title artefact, potentially linked to an early medieval cemetery, significantly enhances our understanding of this period in history.
Zusammenfassung
Im Jahr 2014 wurde in Kwiatków, Kreis Turek, Gemeinde Brudzew, im Abschnitt G75, in der mechanischen Schicht I das Fragment eines Sporns entdeckt. Dieses Artefakt stammt wahrscheinlich von einem frühmittelalterlichen Gräberfeld in der Nähe, und wurde möglicherweise durch intensive landwirtschaftlich Maßnahmen verlagert. Es handelt sich bei dem Sporn um ein Objekt, das außergewöhnliche Handwerkskunst verdeutlicht. Der vorliegende Beitrag ist eine Fallstudie, in der das titelgebende Artefakt untersucht wird, wobei auf andere analoge Funde Bezug genommen wird. Die Einzigartigkeit dieses Artefakts liegt darin, dass es keine direkten Parallelen zu anderen Objekten mit Pferdemotiven ähnlicher Zeitstellung gibt. Daher wurde versucht, den Sporn aus Kwiatków mit denen des Lutomiersker Typs, mit Exemplaren mit Hakenverschlüssen und mit Artefakten zu vergleichen, die keinen Bezug zur Reitausrüstung haben. Darüber hinaus wurde eine Analyse der Verzierung, einschließlich ihrer Bedeutung und Herstellungstechnik, durchgeführt. Das Artefakt wurde außerdem Laboruntersuchungen unterzogen. Die Ergebnisse der Röntgenfluoreszenzspektrometrie, die im Labor für Konservierung und Datierung des Instituts für Archäologie der Universität Łódź durchgeführt wurden, wurden mit den Ergebnissen von Untersuchungen an Sporen aus Pommern, Schlesien, dem oberen Elbgebiet und Mähren in Beziehung gesetzt. Spezielle Untersuchungen des Sporns von Kwiatków ergaben das Vorhandensein von Zink als Legierungselement. In diesem Beitrag werden auch die Herstellungstechniken des Artefakts aus Kwiatków untersucht, wobei die aktuellen Erkenntnisse über die Besonderheiten des frühmittelalterlichen Handwerks genutzt werden. Dieser Fund trägt zu einer Reihe ähnlicher Entdeckungen bei, die mit den Produkten von Gemeinschaften in den westslawischen Ländern in Verbindung stehen. Da der Sporn aus Kwiatków nur fragmentarisch erhalten ist und eine kontextuelle Datierung fehlt, gibt es bis heute keine genauen Entsprechungen in den polnischen Gebieten. Der Versuch, das Artefakt zu klassifizieren, führte zu seiner Zuordnung zum Technotyp I nach J. Żak, was eine Chronologie zwischen dem 8. und 9. Jahrhundert nahelegt, die mit der in Kwiatków gefundenen Keramik übereinstimmt. Das Vorhandensein dieser Materialien und des titelgebenden Artefakts, das möglicherweise mit einem frühmittelalterlichen Gräberfeld in Verbindung steht, trägt wesentlich zum Verständnis jener historischen Periode bei.
Streszczenie
W 2014 r. na stanowisku w Kwiatkowie, pow. turecki, gm. Brudzew, na terenie odcinka G75 w I warstwie mechanicznej, odkryto fragment ostrogi. Artefakt ten pochodzi prawdopodobnie z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska, które zlokalizowane było w miejscu terenu intensywnie użytkowanego rolniczo. Prezentowana ostroga jest przykładem niezwykłego kunsztu rzemieślniczego. Niniejszy artykuł stanowi studium przypadku – celem jest kompleksowa prezentacja tytułowego zabytku na tle innych znalezisk. Wyjątkowość tego przedmiotu polega na braku bezpośrednich analogii do innych artefaktów z motywami końskimi o podobnej chronologii. W związku z tym podjęto próbę porównania znaleziska z Kwiatkowa z ostrogami typu lutomierskiego, egzemplarzami z zaczepami haczykowatymi oraz artefaktami niezwiązanymi z wyposażeniem jeździeckim. Ponadto przeprowadzono analizę ornamentyki, w tym jej znaczenia i techniki wykonania. Artefakt został również poddany badaniom laboratoryjnym. Wyniki uzyskane dzięki analizie przeprowadzonej za pomocą spektrometru XRF w Pracowni Konserwacji i Datowania Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, porównano z wynikami badań ostróg z Pomorza, Śląska, górnego biegu Łaby i Moraw. Specjalistyczne badania ostrogi z Kwiatkowa wykazały, że zabytek wykonano z mosiądzu z niewielkim jedynie udziałem cynku. W artykule omówiono również technikę wykonania artefaktu z Kwiatkowa, wykorzystując aktualne ustalenia dotyczące specyfiki wczesnośredniowiecznego rzemiosła. Ostroga ta wpisuje się w zbiór podobnych znalezisk związanych z wytworami społeczności zamieszkujących ziemie zachodniosłowiańskie. Zachowana fragmentarycznie i pozbawiona datowania kontekstowego ostroga z Kwiatkowa nie ma jak dotąd dokładnych analogii na ziemiach polskich. Próba klasyfikacji artefaktu zaowocowała przypisaniem go do technotypu I wg J. Żaka, sugerującego chronologię na okres między VIII a IX w., co odpowiada datowaniu ceramiki znalezionej na stanowisku w Kwiatkowie. Obecność tych materiałów oraz tytułowego artefaktu, potencjalnie związanego z wczesnośredniowiecznym cmentarzyskiem, znacząco wzbogaca naszą wiedzę o tym okresie.
© 2024 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston
