III. Nota in materia di deontologia professionale e onorari nella pratica giuridica romana: giuristi, oratori, avvocati
-
Leo Peppe
Abstract
Note on professional ethics and fees in the Roman legal practice: jurists, orators, advocates. At first sight, there seems to be an accurate terminology for actors of legal assistance in Ancient Rome. Their understanding, however, must be occasionally reassessed in light of the particular context of Roman society in its respective time (such as the relevance of clientela, amicitia, and bureaucracy). Moreover, the legal practice must be analysed to further clarify their understanding. At the end of the Republic and in the Classical Age, the central topics are the links and contradictions between gratuitousness, gratia and remuneration (Cic. off. 2,65,66; D. 50,13). However, there are some actors that are difficult to grasp, such as iuris studiosi. Furthermore, no ideology can be identified concerning an advocate’s duties and countering an unscrupulous practice (Cic. off. 2,51). In Late Antiquity, the notion of key legal professionals grounds on advocati and iuris periti, as can be derived from the Colloquia scholica and in Edictum de pretiis 7,72. This development led to the creeping introduction of a remuneration for the legal profession until its realisation, manifested in Aug. Epist. 153,23.
© 2021 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston
Articles in the same Issue
- Frontmatter
- Aufsätze
- I. Neue Überlegungen zu Rechtsquellender Provinz Noricum:Eine rechtshistorische Perspektive auf die Gesetzesfragmente aus Lauriacum
- II. Causa und titulus
- III. Nota in materia di deontologia professionale e onorari nella pratica giuridica romana: giuristi, oratori, avvocati
- IV. Totenfürsorge als Geschäftsführung ohne Auftrag? Actio funeraria und postmortaler Persönlichkeitsschutz
- V. II principio dell’irretroattività della legge nell’esperienza giuridica romana dell’età repubblicana
- VI. Tryphonin, Papinian und die Rücksicht auf immaterielle Nachteile im Schuldrecht
- VII. ‘Judging beyond the sandal’: Law and rhetoric in D. 19,2,31 (Alf. 5 dig. a Paulo epit.)
- VIII. Parakatatheke und letztwillige Verfügungen: Zum Hintergrund von D. 32,37,5
- IX. Zu Ursprung und Zweck der sog. laesio enormis
- X. Roman Law from the Desert: A.S. Hunt, F. de Zulueta, E. Levy, V. Arangio-Ruiz and the Editing of Legal Papyri
- Miszellen
- Cautio de rato und naturale debitum bei Venuleius D.46,8,8,1
- Zur Bedeutung von σύγκτησις in Inschriften
- Zur Bedeutung von σύγκτησις bei byzantinischen Geschichtsschreibern
- Will of Apollos Daughter of Paesis from Oxyrhynchos*)
- Could after the division of administration in 364 an emperor issue a law for the entire empire?
- Scriptores Iuris Romani1): Zu Schiavones Edition der römischen Rechtsschriftsteller und ihrem ersten Band Quintus Mucius Scaevola2)
- Wer ließ in der Grabinschrift I.Milet VI 2,570 sieben Zeilen eradieren?
- Rezeptionsspuren in der Handschrift Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 4419 (Epitome monachi)
- Zwischen Infektionsschutz und Schutz des Erblasserwillens: Das sogenannte testamentum tempore pestis conditum in C.6,23,8 (290)
- Literatur: Besprechungen
- Ethnos and Koinon. Studies in Ancient Greek Ethnicity and Federalism
- Marianne Elster, Die Gesetze der späten römischen Republik
- Christine Lehne-Gstreinthaler, Iurisperiti et oratores
- Francisco Pina Polo/Alejandro Díaz Fernández, The Quaestorship in the Roman Republic (= Klio, Beihefte N.F. 31)
- Gero von Alvensleben, Die res extra commercium im römischen Recht (= Rechtshistorische Reihe 477)
- Francesco Arcaria, „Cognoscere, iudicare, promere et exercere iustitiam“
- Elsemieke Stephanie Daalder, De rechtspraakverzamelingen van Julius Paulus. Recht en rechtvaardigheid in de rechterlijke uitspraken van keizer Septimius Severus
- Wolfgang Ernst, Justinian’s Digest 9.2.51 in the Western Legal Canon
- Lennart Griese, Die Nutzung von Land nach römischem Recht
- The Impact of Justice on the Roman Empire
- Maris Köpcke, A Short History of Legal Validity and Invalidity
- Michał Stefan Krupa, Blutige Hand nimmt kein Erbe
- Sabrina Lo Iacono, Ambulatoria est voluntas defuncti? Ricerche sui „patti successori“ istitutivi (= Pubblicazioni del Dipartimento di diritto privato e storia del diritto, Sezione di diritto romano e diritti dell’antichità 58)
- Salvatore Sciortino, Ricerche in tema di società questuarie (= Dipartimento di Giurisprudenza, Università degli Studi di Palermo, Annali del Seminario Giuridico – AUPA, Monografie 15)
- Gianluca Zarro, I ,Nova Negotia‘. Dalla mera nuda ,conventio‘ alla protezione giudiziaria
- Il diritto romano nella legislazione degli imperatori cristiani: Scritti di Giorgio Barone Adesi
- Diocleziano: La frontiera giuridica dell’impero
- Peter Riedlberger, Prolegomena zu den spätantiken Konstitutionen
- Le strutture nascoste della legislazione tardoantica
- Juan Ginés de Sepúlveda, Democrates secundus
- Kirstin Bunge, Gleichheit und Gleichmaß. Zur Rechtsphilosophie von Francisco de Vitoria
- Wouter Druwé, Loans and Credit in Consilia and Decisiones in the Low Countries (c. 1500–1680) (= Legal History Library 33)
- Literatur: Anzeigen
- Nikolaus Benke/Franz-Stefan Meissel, Roman Law of Property. Origins and Basic Concepts of Civil Law, vol. I
- Debt in Ancient Mediterranean Societies. A Documentary Approach. Legal Documents in Ancient Societies VII, Paris, August 27–29, 2015, hg
- Hylkje de Jong, Ἐντολή (mandatum) in den Basiliken (= Legal History 31)
- Kállistos Nómos. Scritti in onore di Alberto Maffi, a cura di Barbara Biscotti (= Collana del Dipartimento di Giurisprudenza dell’Università di Milano-Bicocca 129)
- Dominique Gaurier, Les 50 livres du Digeste de l’Empereur Justinien, Édition traduite et annotée
- Inscriptiones Graecae consilio et auctoritate Academiae Scientiarum Berolinensis et Brandenburgensis editae, volumen XV: inscriptiones Cypri, pars I: Inscriptiones Cypri syllabicae, fasciculus I: inscriptiones Amathuntis Curii Marii, ediderunt Artemis Karnava et Massimo Perna adiuvante Markus Egetmeyer (= IG XV 1,1); pars II: Inscriptiones Cypri alphabeticae, fasciculus I: inscriptiones Cypri orientalis, ediderunt Maria Kantiera et Daniela Summa (= IG XV 2,1)
- Le Istituzioni di Gaio: avventure di un bestseller
- Literatur
- Eingelangte Schriften und Neuerscheinungen
- I. Quellen
- In memoriam
- Peter E. Pieler
- Rolf Knütel
- Chronik
- Social Status or Legal Difference? The Rank of Slaves in Antique Roman Society
- „Klauselgestaltungen in römischen Testamenten“
- Mitteilungen
- Wissenschaftlicher Beirat
- Neue Einreichtermine
- Neue Zuständigkeiten in der Germanistischen Abteilung
- XII. Internationaler Romanistischer Preis Gérard Boulvert
- Quellenverzeichnis zu Band 138
- Quellenverzeichnis zu Band 138
Articles in the same Issue
- Frontmatter
- Aufsätze
- I. Neue Überlegungen zu Rechtsquellender Provinz Noricum:Eine rechtshistorische Perspektive auf die Gesetzesfragmente aus Lauriacum
- II. Causa und titulus
- III. Nota in materia di deontologia professionale e onorari nella pratica giuridica romana: giuristi, oratori, avvocati
- IV. Totenfürsorge als Geschäftsführung ohne Auftrag? Actio funeraria und postmortaler Persönlichkeitsschutz
- V. II principio dell’irretroattività della legge nell’esperienza giuridica romana dell’età repubblicana
- VI. Tryphonin, Papinian und die Rücksicht auf immaterielle Nachteile im Schuldrecht
- VII. ‘Judging beyond the sandal’: Law and rhetoric in D. 19,2,31 (Alf. 5 dig. a Paulo epit.)
- VIII. Parakatatheke und letztwillige Verfügungen: Zum Hintergrund von D. 32,37,5
- IX. Zu Ursprung und Zweck der sog. laesio enormis
- X. Roman Law from the Desert: A.S. Hunt, F. de Zulueta, E. Levy, V. Arangio-Ruiz and the Editing of Legal Papyri
- Miszellen
- Cautio de rato und naturale debitum bei Venuleius D.46,8,8,1
- Zur Bedeutung von σύγκτησις in Inschriften
- Zur Bedeutung von σύγκτησις bei byzantinischen Geschichtsschreibern
- Will of Apollos Daughter of Paesis from Oxyrhynchos*)
- Could after the division of administration in 364 an emperor issue a law for the entire empire?
- Scriptores Iuris Romani1): Zu Schiavones Edition der römischen Rechtsschriftsteller und ihrem ersten Band Quintus Mucius Scaevola2)
- Wer ließ in der Grabinschrift I.Milet VI 2,570 sieben Zeilen eradieren?
- Rezeptionsspuren in der Handschrift Paris, Bibliothèque nationale de France, lat. 4419 (Epitome monachi)
- Zwischen Infektionsschutz und Schutz des Erblasserwillens: Das sogenannte testamentum tempore pestis conditum in C.6,23,8 (290)
- Literatur: Besprechungen
- Ethnos and Koinon. Studies in Ancient Greek Ethnicity and Federalism
- Marianne Elster, Die Gesetze der späten römischen Republik
- Christine Lehne-Gstreinthaler, Iurisperiti et oratores
- Francisco Pina Polo/Alejandro Díaz Fernández, The Quaestorship in the Roman Republic (= Klio, Beihefte N.F. 31)
- Gero von Alvensleben, Die res extra commercium im römischen Recht (= Rechtshistorische Reihe 477)
- Francesco Arcaria, „Cognoscere, iudicare, promere et exercere iustitiam“
- Elsemieke Stephanie Daalder, De rechtspraakverzamelingen van Julius Paulus. Recht en rechtvaardigheid in de rechterlijke uitspraken van keizer Septimius Severus
- Wolfgang Ernst, Justinian’s Digest 9.2.51 in the Western Legal Canon
- Lennart Griese, Die Nutzung von Land nach römischem Recht
- The Impact of Justice on the Roman Empire
- Maris Köpcke, A Short History of Legal Validity and Invalidity
- Michał Stefan Krupa, Blutige Hand nimmt kein Erbe
- Sabrina Lo Iacono, Ambulatoria est voluntas defuncti? Ricerche sui „patti successori“ istitutivi (= Pubblicazioni del Dipartimento di diritto privato e storia del diritto, Sezione di diritto romano e diritti dell’antichità 58)
- Salvatore Sciortino, Ricerche in tema di società questuarie (= Dipartimento di Giurisprudenza, Università degli Studi di Palermo, Annali del Seminario Giuridico – AUPA, Monografie 15)
- Gianluca Zarro, I ,Nova Negotia‘. Dalla mera nuda ,conventio‘ alla protezione giudiziaria
- Il diritto romano nella legislazione degli imperatori cristiani: Scritti di Giorgio Barone Adesi
- Diocleziano: La frontiera giuridica dell’impero
- Peter Riedlberger, Prolegomena zu den spätantiken Konstitutionen
- Le strutture nascoste della legislazione tardoantica
- Juan Ginés de Sepúlveda, Democrates secundus
- Kirstin Bunge, Gleichheit und Gleichmaß. Zur Rechtsphilosophie von Francisco de Vitoria
- Wouter Druwé, Loans and Credit in Consilia and Decisiones in the Low Countries (c. 1500–1680) (= Legal History Library 33)
- Literatur: Anzeigen
- Nikolaus Benke/Franz-Stefan Meissel, Roman Law of Property. Origins and Basic Concepts of Civil Law, vol. I
- Debt in Ancient Mediterranean Societies. A Documentary Approach. Legal Documents in Ancient Societies VII, Paris, August 27–29, 2015, hg
- Hylkje de Jong, Ἐντολή (mandatum) in den Basiliken (= Legal History 31)
- Kállistos Nómos. Scritti in onore di Alberto Maffi, a cura di Barbara Biscotti (= Collana del Dipartimento di Giurisprudenza dell’Università di Milano-Bicocca 129)
- Dominique Gaurier, Les 50 livres du Digeste de l’Empereur Justinien, Édition traduite et annotée
- Inscriptiones Graecae consilio et auctoritate Academiae Scientiarum Berolinensis et Brandenburgensis editae, volumen XV: inscriptiones Cypri, pars I: Inscriptiones Cypri syllabicae, fasciculus I: inscriptiones Amathuntis Curii Marii, ediderunt Artemis Karnava et Massimo Perna adiuvante Markus Egetmeyer (= IG XV 1,1); pars II: Inscriptiones Cypri alphabeticae, fasciculus I: inscriptiones Cypri orientalis, ediderunt Maria Kantiera et Daniela Summa (= IG XV 2,1)
- Le Istituzioni di Gaio: avventure di un bestseller
- Literatur
- Eingelangte Schriften und Neuerscheinungen
- I. Quellen
- In memoriam
- Peter E. Pieler
- Rolf Knütel
- Chronik
- Social Status or Legal Difference? The Rank of Slaves in Antique Roman Society
- „Klauselgestaltungen in römischen Testamenten“
- Mitteilungen
- Wissenschaftlicher Beirat
- Neue Einreichtermine
- Neue Zuständigkeiten in der Germanistischen Abteilung
- XII. Internationaler Romanistischer Preis Gérard Boulvert
- Quellenverzeichnis zu Band 138
- Quellenverzeichnis zu Band 138